Cây lúa và tình hình sâu bệnh ở lúa

Lúa là loại cây lương thực chính của nước ta. Mỗi năm cây lúa gặp cực kỳ nhiều sâu hại tấn công gây tác động tới năng suất. Có các khu vực do không kiểm tra liên tục dịch hại nên sâu hại đã bùng thành dịch lớn gây thất thu trên diện tích rộng. Vậy nên, để trồng trọt tốt cây lúa ngoài những việc liên tục update những thông báo dịch hại của ban khuyến nông địa phương, bà con cũng cần chủ động trang bị kiến thức về sâu hại gây bệnh trên cây lúa cho bản thân. Thông tin bên dưới là những thông tin tổng hợp về một số loại sâu bệnh tấn công phổ biến và nguy hại trên cây lúa do những kỹ sư của PhanThuoc.VN biên soạn

Danh sách 7 loại sâu bệnh chính trên cây lúa phổ biến

Trên cây lúa xuất hiện cực kỳ nhiều loại sâu hại. Tuy vậy, các loại sâu hại gây bệnh chính và nguy hiểm cho cây lúa phải nói tới là: sâu cuốn lá, rầy nâu, sâu đục thân, bọ trĩ, nhện gié, sâu đục bẹ, bọ xít. Sau đây hãy cùng những kỹ sư của PhanThuoc.VN đi tìm hiểu thêm chi tiết về đặc tính nhận dạng và đặc tính gây bệnh chi tiết của mỗi loại sâu trên nhé

Sâu cuốn lá hại lúa

Đặc tính hình thức biểu hiện ra bên ngoài

Trưởng thành của sâu cuốn lá lúa hoạt động mạnh về đêm. Chúng tìm tới những ruộng lá xanh tốt đẻ trứng không tập trung trên lá.

Trứng sau khi đã nở thành sâu non có màu trắng trong, phần trên đầu có màu nâu đen. Sâu lớn dần chuyển qua màu xanh lá mạ hoặc màu vàng, đầu có màu nâu sáng

Tuổi đời sâu cuốn lá nối dài 30-45 ngày

Khả năng gây bệnh

Sâu cuốn lá thường nhả tơ để dính 2 mép lá lại theo chiều dọc thành ống và sinh sống, gây bệnh phía bên trong.

Sâu non gặm phần thịt lá, chỉ chừa lại lớp biểu bì hình thành lớp màng trắng mỏng phía ngoài khiến lá lúa bị mất hoàn toàn diệp lục.

Khu vực lúa bị sâu cuốn lá tấn công sẽ sinh trưởng, phát triển chậm, hạt dễ bị lép lửng nếu sâu gây bệnh vào thời kỳ lúa trổ đòng.

Mật độ sâu lớn sẽ gây cho ruộng lúa trở thành xơ xác. Những vị trí bị sâu tấn công còn là nơi nấm bệnh khác dễ thâm nhập gây bệnh cho lúa

Rầy nâu ở lúa

Đặc tính sinh học

Rầy nâu đẻ trứng thành từng ổ ở bẹ hoặc gân lá lúa, trứng trong suốt

Trứng nở thành rầy non có màu trắng xám, khi rầy tuổi 2-3 chuyển qua màu nâu nhạt hoặc nâu sẫm nếu mật độ cao. Rầy non cực kỳ linh hoạt và lẩn trốn nhanh khi bị khua động

Rầy đã phát triển hoàn chỉnh có màu nâu đậm đến nâu đen, có 2 dạng rầy cánh dài và cánh ngắn cùng tồn tại

Đặc tính gây bệnh

Cả rầy non và rầy đã phát triển hoàn chỉnh đều tập trung ở phần bẹ và chích hút nhựa cây lúa. Mật độ nhẹ chúng khiến cho cây lúa sinh trưởng chậm, hạ năng suất. Mật độ rầy cao sẽ làm cây lúa úa vàng, có khi chết cả một đám lúa hoặc bùng phát thành dịch hại trên cả cánh đồng gây nên hiện tượng “cháy rầy”

Rầy nâu gây bệnh đa phần ở thời kỳ lúa làm đòng tới chín. Đã có rất nhiều nơi bị thất thu hoàn toàn năng suất cả một cánh đồng do rầy nâu tấn công

Bên cạnh đó, nguy hiểm hơn thế nữa là rầy nâu là đối tượng trung gian lây bệnh virus vàng lùn, lùn xoắn lá cho cây lúa

Sâu đục thân ở lúa

Đặc tính hình thức biểu hiện ra bên ngoài

Trưởng thành sâu đục thân hoạt động mạnh và đẻ trứng vào đêm. Sâu non khi đã nở ra có màu trắng sữa, đầu màu nâu vàng

• Khả năng gây bệnh
• Sâu đục thân tấn công cây lúa từ khi thời kỳ mạ cho đến khi lúa trổ đòng
• Thời kỳ cây lúa đẻ nhánh sâu đục thân thường cắn phá tấn công đỉnh hình thành và phát triển của cây gây giảm tỷ lệ nhánh hữu hiệu/khóm
• Trưởng thành sẽ để trứng vào chóp lá mạ hoặc trên phiến lá lúa. Sâu nở ra cắn thủng bẹ đục vào thân làm cây mạ bị héo và gãy ngang rồi chết. Ở thời kỳ làm đòng, sâu thường đục ngang và tấn công vào phần bên trong của bao đòng
• Giai đoạn lúa đã trỗ sâu sẽ đục vào phần ống dưới cổ bông, phá hại hệ thống mạch dẫn của cây làm lúa không thể đưa dinh dưỡng nuôi bông, những bông này sẽ gặp hiện tượng lép, lửng

Bọ trĩ hại lúa

Đặc tính hình thức biểu hiện ra bên ngoài

• Bọ trĩ thường gây bệnh cho lúa khi thời tiết hanh khô
• Bọ trĩ có kích cỡ nhỏ, cơ thể thuôn dài, dịch chuyển linh động nếu bị khua động
• Bọ trĩ non có thân trong suốt, tiếp đến chuyển dần thành màu vàng nhạt
• Bọ trĩ trưởng thành có màu vàng nhạt, không cánh và lẩn trốn nhanh trong những kẽ lá, hoa
• Để có thể nhận biết trên ruộng của bản thân có đang bị bọ trĩ tấn công hay không, bà con chỉ cần nhúng ướt tay rồi khua động trên ruộng lúa tiếp đến kiểm tra trên tay có bọ trĩ dính lại không

Đặc tính gây bệnh

Bọ trĩ non và trưởng thành chích hút nhựa cây lúa cực kỳ mạnh khiến cho lá vàng, chóp là cuốn tóp lại

Những ruộng bị bọ trĩ sẽ làm hạ năng suất thu hoạch đáng kể

Nhện gié hại lúa

Nhện gié phát sinh và gây bệnh trong điều kiện khí hậu nóng, khô

Đặc tính hình thức biểu hiện ra bên ngoài

Nhện gié có kích cỡ siêu nhỏ, cơ thể màu trong suốt hoặc nâu sáng. Vậy nên không thể quan sát thấy được nhện gié trên cây lúa bằng mắt thường. Để để ý được nhện gié cần có kính lúp x10

Nhện gié có tuổi đời cực kỳ ngắn chỉ 4-11 ngày và khả năng đẻ trứng nhiều nên chúng gây bệnh nghiêm trọng cho cây lúa

Khả năng gây bệnh

Nhện gié gây bệnh trực tiếp cho cây lúa bằng phương pháp tấn công những mô lá phía bên trong bẹ lúa khiến cho cây vận chuyển dinh dưỡng kém. Cây lúa bị nhện tấn công sẽ trổ không thoát, nghẹn đóng hoặc gây hiện tượng đen lép hạt

Mật độ nhện gié cao chúng sẽ bò lên tấn công cả phần bông và cuống bông, cuống gié lúa gây lép lửng hạt, chất lượng gạo kém

Sâu đục bẹ ở lúa

Đặc tính hình thức biểu hiện ra bên ngoài

Trưởng thành của sâu đục bẹ vũ hóa vào đêm và đẻ trứng thành từng hàng hoặc các cụm trên lá lúa

Sâu non lúc mới nở ra có màu trắng sáp sẽ bò lên cắn đứt đọt lá làm phao và cạp nhu mô trên lá hoặc chúng đục xuyên thủng bẹ qua thân

Sâu non đẫy sức dài khoảng 2 centimét, thân màu trắng sáp, đầu màu nâu cứng

Khả năng gây bệnh

Dấu hiệu tiêu biểu của cây lúa bị sâu đục bẹ tấn công là loại cây lúa kém phát triển, đọt và lá ngọn bị cắt đứt hoặc biến vàng, những phiến lá rách. Trường hợp sâu tấn công nặng sẽ gây úng thối gốc, thân mềm nhũn, rễ thối đen và chết từng mảng

Bọ xít hại lúa

Bọ xít hại lúa có 2 loại phổ biến là bọ xít đen và bọ xít dài

Đặc tính hình thức biểu hiện ra bên ngoài

Bọ xít đen: Cực kỳ dễ nhận biết bọ xít đen ngoài ruộng đồng. Trưởng thành bọ xít có màu nâu đen, hình bầu dục, vỏ cứng, có cánh. Con non bọ xít khi vừa mới nở có màu nâu đỏ, rìa 2 bên có 7 chấm đen xen lẫn với đỏ nâu đậm và không có cánh

Bọ xít dài: trưởng thành có màu xanh nhạt hơi nâu, cánh màu nâu vàng, mình thon dài, chân và râu dài. Bọ xít non có hình dạng giống con đã phát triển hoàn chỉnh nhưng màu xanh lá mạ

Đặc tính gây bệnh

Bọ xít non và trưởng thành đều chích hút nhựa làm cây lúa sinh trưởng kém, nhánh vô hiệu tạo thành nhiều, bông không trỗ thoát, tỷ lệ hạt lép, lửng tăng

Những ruộng khô hạn hay sạ dầy sẽ bị bọ xít tấn công nhiều hơn

Thời kỳ lúa bắt đầu đẻ nhánh đến làm đòng rộ là lúc bọ xít tấn công cây lúa mạnh nhất

Giải pháp phòng trị sâu bênh cho cây lúa

1. Để phòng trị sâu hại cho cây lúa bà con nên ứng dụng những giải pháp sau
2. Luân canh cây lúa với cây trồng cạn
3. Dọn dẹp sạch rơm rạ và tàn tích ủ bằng men vi sinh hoặc đốt sau mỗi vụ thu hoạch
4. Cày lật sâu và phơi đất kỹ trước vụ lúa mới
5. Nếu cần dùng thuốc bvtv (thuốc bảo vệ thực vật) bà con có thể tham khảo một số loại thuốc sau:

• Thuốc trị sâu cuốn lá: Sword 40EC, Perkill 50EC, Sautiu 1/8EC, Emaben 2/0ec, Saliphos 35EC
• Thuốc trừ rầy nâu: Sairifos 585EC, Butyl 40WG, Dupont™ Pexena™ 106SC, Exin 2/0SC
• Thuốc trừ sâu đục thân: Sieusao 40EC, Virtako 40WG, Voliam targo 063SC, Vibasu 10GR …
• Thuốc trừ bọ trĩ: Confidor 200SL, Focal 80WG, REASGANT 5EC, Radiant 60SC
• Thuốc trừ nhện gié: Kumulus 80WG, Voliam targo 063SC, Koben 15EC…
• Thuốc trừ sâu đục bẹ: tasieu 1/9ec, emaben 2/0ec, Vimatox 1/9ec, reasgant 3/6ec…
• Thuốc trừ bọ xít: Abatox 3/6EC, Rholam 20EC, Fortaras 25WG

—
Như vậy, PhanThuoc.VN đã cung ứng các mô tả chi tiết về Top 7 loại sâu bệnh trên cây lúa hay gặp và kỹ thuật phòng trị , hy vọng các thông tin trên sẽ giúp độc giả có được các kiến thức hữu dụng để lựa chọn có một vụ mùa bội thu.