I. Một số dạng bệnh trong mùa mưa

1/ Bệnh chết cây giống

Nguyên nhân

• Bệnh do nấm Rhizoctonia solani và Pythium ultinum ở thời kỳ trước và sau nảy mầm.
• Mầm bệnh tồn lưu từ trong đất trong vụ trồng trọt trước, khi nhiệt độ và độ ẩm cao.

Dấu hiệu

• Bệnh tấn công mọi thời kỳ hình thành và phát triển của cây trồng, đặc biệt thời kỳ cây giống gây thiệt hại ở mức độ nặng.
• Thời kỳ cây giống: cổ thân bị úng và dần teo tóp lại, cây bị ngã ngang nhưng lá còn xanh tiếp đến mới héo dần, bệnh nặng ở thời kỳ 5 – 10 ngày sau gieo.
• Thời kỳ cây lớn: bệnh gây phá hại trên thân nhất là gốc thân, làm vỏ bị thối, thân bị nứt ra, lá héo khô và rụng. Các cây yếu có thể sẽ bị chết.

Kỹ thuật xử lý

• Trước khi có thể trồng, xử lí đất kĩ, sử dụng Trichoderma để phòng bệnh.
• Vệ sinh vườn sạch sẽ sau mỗi vụ thu hoạch, thu gom tàn tích trước khi có thể trồng, vụ mới.
• Nhổ những cây bị bệnh để diệt trừ nguồn gây bệnh trong vườn. Chọn lựa hạt giống sạch bệnh.
• Luân canh với cây trồng khác họ, mật độ để trồng phù hợp.
• Chọn đất trồng dễ thoát nước, dùng phân hữu cơ hoai mục, không bón dư đạm. Bón phân hài hòa đạm, lân, kali và trung, vi lượng.
• Sử dụng thuốc Mancozeb xanh hoà nước xịt đẫm đất trước khi có thể trồng, có công dụng phòng và diệt trừ nấm bệnh.
• Dùng thuốc bvtv (thuốc bảo vệ thực vật): Khi tìm thấy bệnh nên dùng Amistar 250SC, Aliette , Bordeaux để ngăn ngừa, diệt trừ.

2/ Bệnh lỡ cổ rễ

Nguyên nhân bệnh lỡ cổ rễ (héo cây giống, héo khô)

• Bệnh do nấm Rhizoctonia solani Kuhn. Bệnh có thể tấn công cả thời kỳ hình thành và phát triển của cây, thường gây thiệt hại ở mức độ nặng, thường hay xẩy ra khi tiến hành trồng cây lại trên đất cũ còn tồn lưu mầm bệnh và độ ẩm cao.

Dấu hiệu bệnh lở cổ rễ

• Bệnh này đa số tập trung ở phần cổ rễ, phần gốc sát với mặt đất.
• Từ từ phần vỏ này khô teo lại, khi gặp mưa hoặc ẩm độ cao sẽ bị thối nhũn, bong ra, trơ lại phần lõi gỗ của cây có màu thâm đen, cây sẽ héo dần và chết.
• Cây giống: Cổ rễ bị úng và teo tóp lại, cây bị ngã ngang.
• Cây lớn: Bệnh xâm nhập và lây nhiễm ở gốc thân, làm mô vỏ bị thối nâu hoặc đen, phần bệnh hơi lõm, tiếp đến thân bị nứt ra, lá héo rồi rụng. Rễ bị thối và thường có màu nâu đỏ. Cây chậm phát triển và tiếp đến chết.

Kỹ thuật xử lý (tương đương như bệnh chết cây giống )

• Nhổ bỏ và tiến hành thiêu hủy hết các cây bị hại để giúp tránh phát tán khắp vườn.
• Cũng như bệnh chết cây giống, dùng thuốc BTTV như Ridomil Gold, Booc đô, Dithane M45, Anvil 5 SC.

3/ Bệnh thối nhũn

Nguyên nhân

• Hoặc do một hoặc đa số loài nấm gây nên như Pythium sp., Rhizoctonia solani, Sclerotium sp., Fusarium sp… hoặc vi khuẩn Eriwinia carotovora gây nên khi ẩm độ không khí cao và nhiệt độ từ 12 – 35 độ C.
• Nguồn nấm bệnh tiềm ẩn trong đất, giá thể không sạch bệnh. Bên cạnh đó, có khả năng thoát nước kém cũng khiến cho nấm bệnh tiến triển mạnh.

Dấu hiệu bệnh

• Lá rau bị bệnh bị héo rũ vào ban ngày, buổi tối hồi phục. Nếu nặng thì héo hoàn toàn không hồi phục. Thân teo tóp, đoạn thân gần mặt đất bị nhũn, đọt cũng dần bị thối, có mùi hôi khó chịu. Đồng thời lan nhanh cả cây và cây khác.

Giải pháp xử lý

• Dùng giống khỏe, không mang bệnh.
• Làm đất kĩ, phơi ải, xử lí bằng vôi để tiệt trùng đất.
• Trồng với mật độ hợp lí, không quá dầy.
• Chú ý việc thoát nước tốt cho cây khi mưa lớn.
• Khi nhìn thấy biểu hiện cây bị bệnh, sử dụng thuốc bvtv (thuốc bảo vệ thực vật) như Ridomil Gold, Coc 85 để trừ nấm, Kasumin 2SL, Starner 20WP để trừ vi khuẩn.

II. Một vài sâu bệnh trong mùa mưa

1/ Sâu tơ

• Sâu tơ có màu xanh nhạt, sâu non lúc mới nở đục lỗ ăn phần biểu bì dưới và thịt lá. Tiếp đến, sâu ăn thủng lá thành nhiều lỗ và chỉ còn lại gân lá. Sâu thường tập trùng nhiều ở mặt dưới lá.

Giải pháp xử lí

• Khi vừa mới xuất hiện mới mật độ sâu ít, tiến hàng bắt sâu thủ công vào buổi sáng sớm.
• Sau khi tiến hành thu hoạch chúng ta nên dọn sạch sẽ tàn tích của cây, đưa ra khỏi vùng trồng để thiêu hủy.
• Trồng xen một vài loại cây như cà chua, hành, tỏi,…có công dụng xua đuổi sâu.
• Dùng chế phẩm sinh học: Chế phẩm Bacillus Thuringiensis, Neem Nim, Nano Gold Thảo dược.

2/ Bọ nhảy

• Bọ nhảy là bọ cánh cứng 2-3 milimét, màu đen, ở trên mỗi cánh có sọc vàng trên lưng, ăn thủng lá làm thành lổ nhỏ có rất nhiều hình dáng khác nhau. Bên cạnh đó chúng thường nhảy đạp làm rau dập nát, đặc trưng trên rau cải, xà lách. Bọ nhảy phá hại mạnh nhất vào thời kỳ chuyển tiếp giữa mùa nắng và mùa mưa.
• Sâu non ăn rễ, đục vào gốc cây làm cây phát triển kém, nếu mật độ sâu cao có khả năng làm cây đã héo và chết dần.

Cách trị

• Làm đất kỹ, dọn dẹp sạch tàn tích vụ trước đó, phơi ải và rải vôi 10 – 15 ngày để diệt trừ sâu non còn trong đất.
• Không nên trồng các giống rau thuộc họ thập tự thường xuyên, nên luân canh với các cây khác như ngò, hành, cà, dưa leo, bầu, bí, mướp…
• Khi tiến hành thu hoạch nên chừa lại một diện tích nhỏ để cuốn hút bọ tập trung vào đó rồi phun phun thuốc hủy diệt trừ chúng.
• Dùng thuốc hóa học: Configent để xử lí đất và bón thêm phân để cây hồi phục, sử dụng Sairifos, Basa,… xịt vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát. Cần bảo đảm thời gian cách ly trước khi tiến hành thu hoạch.

Các chia sẻ trên về sâu hại thường xuất hiện trong mùa mưa, mong sẽ giúp bạn có thêm kiến. thức và có giải pháp xử lí kịp lúc để khu vườn luôn tươi tốt vào mùa mưa này nhé.