I. Sâu cuốn lá

1/ Đặc tính hình thức biểu hiện ra bên ngoài

Tuổi đời sâu cuốn lá nhỏ từ 28 – 36 ngày.

• Ngài (tuổi đời 2 – 6 ngày): mép trước của cánh trước có màu nâu vàng, có hai vệt xiên màu nâu đen.
• Trứng (tuổi đời 6 – 7 ngày): trứng có hình bầu dục dài 1/5 milimét, mặt trứng có vân mạng lưới cực kỳ nhỏ, đẻ mặt trên và mặt dưới lá, trứng mới đẻ có màu hơi đục khi gần nở chuyển sang hơi vàng.
• Sâu non (tuổi đời 14 – 16 ngày): Sâu non có 5 tuổi, mới mở sâu non có màu trắng trong, đầu đen, tiếp đến chuyển màu xanh lá, đầu nâu.
• Nhộng (tuổi đời 6 – 7 ngày) có màu vàng nâu, cuốn trong lá.

2/ Dấu hiệu gây bệnh

• Ngài trưởng thành hoạt động đẻ trứng vào buổi tối, vào ban ngày chúng thường ẩn nấp, có xu tính mạnh với ánh sáng. Mỗi con cái có khả năng đẻ trên 100 quả trứng, không tập trung khắp vườn.
• Sâu non thường nhả tơ cuốn dọc lá thành một bao thẳng đứng hoặc tròn gập lại. Sâu nằm trong bao này ăn biểu bì mặt trên và diệp lục của lá theo dọc gân lá hình thành các vệt trắng dài, những vệt nối cùng nhau thành từng mảng. Mỗi sâu non gây thiệt hại thường dịch chuyển vào buổi chiều (từ 6 giờ – 9 giờ tối).
• Khi gặp thời tiết mưa nhiều, lá sâu ăn bị thối nhũn gây giảm rất nghiêm trọng khả năng quang hợp.

3/ Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ

a) Giải pháp trồng trọt, kỹ thuật

• Vệ sinh ruộng đồng, diệt trừ sạch cỏ dại, để vườn luôn thoáng đãng.
• Điều chỉnh mật độ để trồng thích hợp,
• Bón phân hài hòa, đặc biệt bón phân đạm vừa phải.
• Kiểm tra và tỉa bỏ các lá cây có chứa ấu trùng sâu, bắt giết sâu non và nhộng.

b) Giải pháp sinh học

• Lưu ý bảo vệ thiên địch như ong mắt đỏ Trichogramma sp., nấm… Ký sinh thiên địch của sâu cuốn lá nhỏ cực kỳ đa dạng từ những loài ong, nấm, những loài ăn thịt…
• Dùng chế phẩm sinh học Bitadin, Bacillus Thuringiensis để trừ sâu bệnh.

c) Giải pháp hóa học

• Sử dụng một số loại thuốc Padan 95SP, Regent 800WP, Sairifos 585EC, Karate 2/5EC… phun tưới khi sâu còn tuổi 1-2 mới gây bệnh, sâu đã lớn cần phá bao lá trước khi phun thì mới đạt hiệu quả.

II. Sâu vẽ bùa

1/ Đặc tính hình thức biểu hiện ra bên ngoài

Sâu vẽ bùa phát triển gồm 4 thời kỳ là trứng, sâu non, nhộng, sâu đã phát triển hoàn chỉnh gồm những đặc tính hình thức biểu hiện ra bên ngoài:

• Trứng (tuổi đời 1-6 ngày): Dạng bầu dục, nhỏ. Ban đầu trứng trong suốt, khi sắp nở chuyển qua màu trắng vàng.
• Sâu non (tuổi đời 4-10 ngày): Sâu non dài khoảng 4 milimét, mình dẹp, đốt cuối bụng có hình ống dài.
• Nhộng (tuổi đời 7-12 ngày): nhộng có màu nâu vàng, cạnh bên mỗi đốt thân có 1 u lồi, ở trên có 1 sợi lông.
• Sâu đã phát triển hoàn chỉnh (tuổi đời 7-10 ngày): Sâu đã phát triển hoàn chỉnh có cơ thể dài khoảng 2-3 milimét, thân màu vàng nhạt ánh bạc.

2/ Thói quen và khả năng gây bệnh

• Bướm hoạt động về đêm, đẻ trứng mặt dưới lá của những lá non. Sâu đã phát triển hoàn chỉnh đẻ được khoảng 80 trứng, thời gian đẻ trứng trong 2-10 ngày. Sâu non thường chui qua lớp biểu bì của lá ăn phần nhu mô lá tạo những đường ngoằn ngoèo dưới lớp biểu bì.
• Đường đục dài và lớn dần theo độ trưởng thành của sâu. Khi đủ lớn, sâu non đục ra phần mép lá và hóa nhộng, sâu sử dụng tơ gấp che tổ kén nên lá có khả năng bị quăn lại, hoa và trái có khả năng bị rụng nếu nặng.
• Sâu vẽ bùa là môi giới lây bệnh ghẻ loét trên cam quít. Sâu vẽ bùa gây bệnh cả năm, đặc biệt vào đợt ra đọt non vào mùa khô nóng.

3/ Điều kiện gây bệnh

Sâu vẽ bùa gây bệnh cả năm, nhiệt độ phù hợp cho sâu vẽ bùa phát sinh gây bệnh là 25 – 29^oC, độ ẩm 80 – 90%.

4/ Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ

a) Giải pháp trồng trọt

• Chăm sóc tỉa cành, tạo tán, bón thúc phân cho ra mầm non tập trung, ngăn ngừa sự gây thiệt hại của sâu. Dọn dẹp vệ sinh vườn để giúp thoáng đãng và đốt những tàn tích hạn chế nguồn sâu bệnh.
• Luân canh chuyển đổi cây trồng.
• Bón phân hữu cơ vi sinh Đầu Trâu, Humic Trichoderma hoặc Humic DG Gold tăng sức đề kháng cây trồng, lá dầy lớn hạ sự thâm nhập của sâu.
• Liên tục theo dõi vào những thời kỳ phát triển của sâu. Trường hợp bị hại nặng nên cắt bỏ những chồi lá bị sâu đem tập trung một chỗ để đốt.
• Có thể diệt trừ sâu thủ công (mật độ thấp): những đường sâu ăn có 2 đầu, phần trên đầu lớn có đốm màu xanh nhạt, đó là sâu vẽ bùa. Sử dụng tăm cào nhẹ nhàng và diệt trừ sâu.

b) Giải pháp sinh học

• Thiên địch ký sinh: Có rất đa số loài ong họ Chalcidoidea và Ichneumonidea ký sinh trên sâu non và nhộng vẽ bùa, tỉ lệ kí sinh có thể lên tới 70-80%.
• Thiên địch bắt mồi: Nhân nuôi thiên địch kiến vàng Oecophylla smaragdina là giải pháp có hiệu quả phòng trị sâu vẽ bùa cao
• Có thể sủ dụng những chế phẩm sinh học như Nano Thảo Mộc, Neem oil, Bacillus Thuringiensis để phòng sâu bệnh.

c) Giải pháp hoá học:

• Khi mật số sâu quá cao, có thể sủ dụng một số loại thuốc nội hấp để phun hay những hỗn hợp dùng thuốc bvtv (thuốc bảo vệ thực vật) hợp lý để bảo vệ nguồn thiên địch của sâu vẽ bùa trong tự nhiên,
• Khi mật độ gây bệnh cao, dùng luân phiên một số loại thuốc gốc như: (Chlorantraniliprole + Abamectin), Imidacloprid (Confidor 100SL), Cypermethrin (Viserin 4/5EC;….) Abamectin (Vibamec 1/8EC, Reasgant 5EC,…), dầu khoáng SK99,… có thể kết hợp chất bám dính với thuốc sâu để nâng cao sự hiệu quả ngăn ngừa, diệt trừ để phòng trị. Phun lặp lại sau 7-10 ngày.

Trên đây chính là những kỹ thuật phòng trị sâu ẩn nấp: sâu cuốn lá, sâu vẽ bùa giản đơn và tối ưu nhất. PhanThuoc.VN hi vọng với những kiến thức trên làm giúp bạn xử lí kịp lúc khi sâu gây bệnh khu vườn của bản thân nhé.